مفاهیم کلیدی متریکس

درک مفاهیم اساسی متریکس، پایه و اساس پیاده‌سازی موفق و بهره‌برداری کامل از پلتفرم ماست. این بخش به شما کمک می‌کند تا با مهم‌ترین واژه‌ها و ایده‌هایی که در متریکس به کار می‌بریم، آشنا شوید.

۱. رویداد (Event)

رویداد، نشان‌دهنده هرگونه عملی است که کاربر در اپلیکیشن یا وب‌سایت شما انجام می‌دهد یا اتفاقی که در سیستم کسب‌وکارتان رخ می‌دهد. رویدادها، اطلاعات خام و حیاتی برای تحلیل رفتار کاربران و ارزیابی اثربخشی کمپین‌ها را فراهم می‌کنند.

• رویدادهای سفارشی (Custom Events): اقداماتی خاص و مرتبط با تعامل کاربر با محصول شما، مثل “افزودن به سبد خرید” یا “مشاهده محصول”. این رویدادها معمولاً توسط کاربر تریگر می‌شوند و شما آن‌ها را تعریف و ثبت می‌کنید.
• رویدادهای درآمد (Revenue Events): نوع خاصی از رویداد سفارشی که شامل اطلاعات مالی است، مثل “خرید موفق” با مبلغ و واحد پول مشخص.
• رویدادهای کسب‌وکار (Business Events): رخدادهایی که مرتبط با منطق کسب‌وکار شما هستند و اغلب از طریق API (Server-to-Server) فراخوانی می‌شوند، نه توسط کاربر. مثال: “محصول تخفیف خورد” یا “موجودی انبار به‌روز شد”.
• ویژگی‌های رویداد (Event Attributes): جزئیات اضافی درباره یک رویداد. برای مثال، برای رویداد “افزودن به سبد خرید” می‌توانید ویژگی‌هایی مانند “نام محصول”، “قیمت” و “تعداد” را ثبت کنید.

۲. کاربر (User) و پروفایل کاربری (User Profile)

کاربر، هر فردی است که با اپلیکیشن یا وب‌سایت شما تعامل دارد. متریکس برای هر کاربر یک پروفایل کاربری ایجاد می‌کند که شامل تمام اطلاعات، رفتارها و ویژگی‌های مرتبط با آن کاربر است.

• شناسه کاربری سفارشی (Custom User ID): یک شناسه یکتا که شما برای هر کاربر در سیستم خودتان (مثلاً ID کاربر در پایگاه داده) تعریف می‌کنید. این شناسه به متریکس کمک می‌کند تا رفتار یک کاربر را در طول زمان و در دستگاه‌های مختلف ردیابی کند. این مهم‌ترین شناسه برای کاربران شناسایی‌شده است.
• ویژگی‌های کاربر (User Attributes): اطلاعاتی درباره خود کاربر که در طول زمان ثابت می‌مانند یا تغییر می‌کنند، مانند “نام”، “ایمیل”، “تاریخ ثبت‌نام”، “شهر” یا “سطح اشتراک”. این ویژگی‌ها برای بخش‌بندی کاربران و شخصی‌سازی پیام‌ها حیاتی هستند.
• ویژگی‌های زنده کاربر (User Live Attributes): ویژگی‌هایی که توسط سیستم متریکس بر اساس رخدادهای کاربر به صورت خودکار محاسبه می‌شوند. برای مثال، می‌توانید تعداد دفعات وقوع یک رویداد خاص (مثل “تعداد خرید”) را به عنوان یک ویژگی زنده برای کاربر داشته باشید. همچنین، می‌توانید بر روی فیلدهای عددی یک رویداد، عملیات تجمعی (Aggregate) مانند حداکثر (Maximum)، حداقل (Minimum)، میانگین (Average) و جمع (Sum) انجام دهید (مثلاً “میانگین قیمت سبد خرید”). این ویژگی‌ها برای بخش‌بندی دینامیک کاربران بسیار قدرتمند هستند.
• کاربر ناشناس در مقابل کاربر شناسایی‌شده: متریکس در ابتدا کاربران را به صورت ناشناس (با استفاده از شناسه‌های دستگاه) ردیابی می‌کند. زمانی که شما یک Custom User ID برای کاربر ثبت می‌کنید، او به عنوان یک کاربر “شناسایی‌شده” شناخته شده و داده‌های او از آن پس به آن شناسه متصل می‌شوند.

۳. Attribution (نسبت‌دهی)

Attribution فرآیند نسبت‌دادن یک تبدیل (Conversion) (معمولاً نصب اپلیکیشن) به منبعی مشخص است که باعث آن شده است. این کار به شما کمک می‌کند تا اثربخشی کمپین‌های بازاریابی خود را بسنجید.

• نصب (Install): معادل اولین باری است که کاربر اپلیکیشن شما را باز می‌کند و نشان‌دهنده یک تبدیل موفق است.
• مدل Attribution: متریکس از مدل Last Click Attribution (آخرین کلیک) استفاده می‌کند؛ به این معنی که تمام اعتبار تبدیل به آخرین نقطه‌ی تماس تبلیغاتی (کلیک یا بازدید) که کاربر پیش از تبدیل داشته است، نسبت داده می‌شود.
• ترکر (Tracker): یک لینک یا کد منحصر به فرد که برای ردیابی نصب‌های غیر ارگانیک (تبلیغاتی) و شناسایی منبع آن‌ها استفاده می‌شود. وقتی یک کمپین تبلیغاتی اجرا می‌شود، لینک ترکر به شبکه تبلیغاتی داده می‌شود یا پشت بنرها قرار می‌گیرد و نصب‌های مرتبط با آن کمپین به عنوان سورس آن ترکر ثبت می‌شوند.
• Reattribution - Reinstall (نسبت‌دهی مجدد - نصب مجدد):
  • به طور پیش‌فرض، هر نصب در هر دستگاهی تنها یک بار و فقط یک بار به یک منبع (سورس) خاص نسبت داده می‌شود. حتی اگر کاربر پس از آن، اپلیکیشن را حذف و مجدداً از طریق یک ترکر تبلیغاتی دیگر نصب کند، این نصب به عنوان “نصب مجدد” (Reinstall) در نظر گرفته شده و به سورس جدیدی نسبت داده نمی‌شود؛ بلکه به همان سورس اولیه خود متصل می‌ماند.
  • برای کسب‌وکارهایی که نیاز دارند این نصب‌های مجدد نیز به یک سورس جدید نسبت داده شوند (مثلاً برای ارزیابی کمپین‌های هدف‌گذاری مجدد)، متریکس قابلیتی به نام Reattribution را ارائه می‌دهد. با فعال‌سازی این قابلیت، نصب‌های مجدد می‌توانند به ترکرها و منابع جدیدی نسبت داده شوند و در گزارش‌ها به عنوان یک “نصب جدید” از سورس مربوطه شمارش شوند.
• منابع (Sources): کانال‌ها یا پلتفرم‌هایی که کاربران از طریق آن‌ها به اپلیکیشن شما رسیده‌اند، مثل گوگل، شبکه‌های اجتماعی، یا کمپین‌های تبلیغاتی (که از طریق ترکرها شناسایی می‌شوند).
• Deep Linking: روشی که به شما امکان می‌دهد کاربران را مستقیماً به محتوای خاصی درون اپلیکیشن خود هدایت کنید، چه اپلیکیشن نصب شده باشد و چه نیاز به نصب داشته باشد (Deferred Deep Link). متریکس در شناسایی منبع این لینک‌ها نقش کلیدی دارد.

۴. Automation (اتوماسیون) و Journey (سفر مشتری)

Automation در متریکس به معنای ایجاد و مدیریت جریان‌های خودکار تعامل با کاربران است که بر اساس رفتار، ویژگی‌ها یا زمان مشخصی فعال می‌شوند. هدف آن، ارسال پیام‌های مناسب به افراد مناسب در زمان مناسب است.

• کمپین‌ها (Campaigns): پیام‌ها یا مجموعه‌ای از پیام‌ها که به صورت خودکار به گروهی از کاربران ارسال می‌شوند (مثلاً پوش نوتیفیکیشن خوش‌آمدگویی).
• سفر مشتری (User Journey): یک سلسله از اقدامات و تعاملات خودکار و شخصی‌سازی شده که کاربر را در طول چرخه حیاتش در اپلیکیشن هدایت می‌کند. این سفرها شامل نقاط ورود (Trigger)، شرایط (Condition)، کنترل جریان (Flow Control) و اقدامات (Action) مختلفی هستند.
• بخش‌بندی (Segmentation): فرآیند تقسیم‌بندی کاربران به گروه‌های کوچکتر بر اساس ویژگی‌ها (User Attributes) یا رفتارهای مشابه (Events) آن‌ها. این گروه‌ها هدف کمپین‌ها و سفرها قرار می‌گیرند.

۵. کانال (Channel)

کانال‌ها مسیرهایی هستند که متریکس از طریق آن‌ها با کاربران شما ارتباط برقرار می‌کند و همچنین امکان ارتباط سیستم شما با سرویس‌های دیگر را فراهم می‌کنند.

• پوش نوتیفیکیشن (Push Notifications): پیام‌های کوتاهی که به صورت مستقیم به دستگاه کاربر ارسال می‌شوند.
  • App Push: برای اپلیکیشن‌های موبایل.
  • Web Push: برای مرورگرهای وب.
• پیام‌های درون‌برنامه‌ای (In-App Messages): پیام‌هایی که در حین استفاده کاربر از اپلیکیشن در داخل آن نمایش داده می‌شوند.
• پیام‌های روی وب‌سایت (On-Site Messages): پیام‌هایی که به صورت مستقیم روی وب‌سایت شما برای کاربران نمایش داده می‌شوند (مشابه In-App اما برای وب).
• پیامک (SMS): ارسال پیام‌های متنی به شماره موبایل کاربران.
• ایمیل (Email): ارسال پیام‌های ایمیلی به کاربران (در صورت ارائه این سرویس توسط متریکس).

۶. Callback و Webhook

این دو مفهوم، مکانیزم‌های کلیدی برای ارتباط دوطرفه بین متریکس و سیستم‌های خارجی (شما یا سرویس‌های دیگر) هستند.

• Callback: یک مکانیزم برای اطلاع‌رسانی از رویدادهای مهم در متریکس به سرور شما.
  • عمدتاً در موضوع Attribution و برای ارسال داده‌های مربوط به رویدادهایی مانند نصب (Install) یا رویدادهای سفارشی (Custom Events) استفاده می‌شود.
  • متریکس این داده‌ها را به صورت درخواست HTTP GET و از طریق Query Parameters به URL مشخص‌شده شما ارسال می‌کند.
  • این قابلیت به شما اجازه می‌دهد تا داده‌های مربوط به این رخدادها را به صورت آنی در سیستم‌های داخلی خود (مثلاً ابزارهای BI یا تحلیل کسب‌وکار) دریافت و پردازش کنید.
• Webhook: یک روش عمومی‌تر برای ارسال داده‌ها از متریکس به URL دلخواه شما یا یک سرویس خارجی.
  • بیشتر در بخش Automation و به عنوان یک “اکشن” (Action) در کمپین‌ها و سفر مشتری (Journey) استفاده می‌شود.
  • به شما اجازه می‌دهد تا در یک نقطه مشخص از سفر مشتری (Journey)، متریکس را وادار کنید که یک درخواست به سرور شما (یا هر سرویس خارجی دیگر) ارسال کند.
  • کاربرد آن برای همگام‌سازی داده‌ها، فعال کردن فرآیندهای خارجی یا ادغام با سرویس‌های شخص ثالث است.